dr.rahmanigeneticlab@yahoo.com
دختر می ‌خواهيد يا پسر ؟

اين اولين سوالي است كه مي‌توانم قبل از خواندن اين مقاله از شما بكنم، اگر كه براي شما پسر يا دختر دار شدن هيچ فرقي باهم ندارند، لازم نيست كه اين مقاله را بخوانيد زيرا در اين مقاله تنها قصد داريم كه به اين موضوع برسيم كه چگونه بر اساس انتخاب آگاهانه‌مان پسر يا دختر دار بشويم !
پس بازهم اين سوال را از شما مي‌پرسم، دختر می خواهید یا پسر ؟

چگونه جنسيت فرزندمان را خودمان انتخاب كنيم ؟

در بيشتر خانواده هايي كه تازه تشكيل زندگي داده‌اند بين زن و مرد بر سر جنس فرزند اختلاف نظر وجود دارد؛ عده اي طرفدار دختر و عده اي دوستدار پسر هستند شايد هم براي بعضي اشخاص چندان تفاوتي نداشته باشد چون هنوز صاحب هيچ كدام نيستند !
در قديم چون به نيروي كار مرد بيشتر از زن نياز بود اگر خانواده‌اي صاحب فرزند پسر نبود براي رسيدن به اين نعمت شايد تعداد افراد خانواده به بالاتر از هشت تا هم مي رسيد تا سرانجام يكي از آنها پسر شود.
اين مي‌شد كه آمار فرزندان يك خانواده بسيار بالا مي‌رفت، همچنين خيلي از خانواده‌ها به خاطر اين موضوع دچار فروپاشي مي‌شدند و اين به عنوان يك معضل خيلي از خانواده‌ها را رنج مي‌داد.
اما امروزه با استفاده از دانش پزشكي، زيست شناسي (بيولوژي) و علم تغذيه، شما مي‌توانيد جنسيت فرزندتان را خودتان انتخاب كنيد، اين يك بلوف اغراق آميز نيست، باور كنيد !
در اين نوشتار سعي بر اين داريم كه انواع راه‌ها و روشهاي انتخاب جنسيت قبل از لقاح را به شما آموزش بدهيم، پس مقاله را تا انتها بخوانيد !

انواع راه‌هاي انتخاب جنسيت قبل از لقاح و تشكيل نطفه

امروزه شما مي‌توانيد با يك سونوگرافي بعد از هفته ۱۴ بارداري، جنسيت نوزادتان را بفهميد، اما اين عمل براي بعضي از خانواده‌ها مطلوب نيست چون شايد نتيجه سونوگرافي بر خلاف علاقه خيلي از والدين باشد.
مثلا والديني كه علاقمند به داشتن پسر هستند، ممكن است در موقع شنيدن جواب سونوگرافي كه دختر بودن نوزاد را مشخص مي‌كند، شوكه بشوند و جا بخورند و آن وقت اين رخداد موجب بي‌ميلي والدين نسبت به سرنوشت فرزند در راه و همچنين تكرار بارداري‌هاي مادر در سال‌هاي آينده شود.
اما، امروزه با استفاده از علم روز، مي‌توانيم با درجه اطمينان بالايي به پسردار شدن يا دختر دار شدن خودتان، حتي قبل از عمل لقاح و آميزش پي ببريد، براي اين كار كافي است كه يكي از راه‌هاي زير را انتخاب كنيد.
۱- روش تغديه‌اي
۲ – روش زمان بندي مقاربت ( تعيين زمان تخمك گذاري)
۳ – روش شستشوي مهبلي ( واژن)
۴ – روش زمان بندي ماهيانه مقاربت
۵ – روش تعيين ميزان اسپرم
۶- روش نشاندار كردن ليزري گامتها
۷ – روش PGD – IVF

مكانيسم دختر شدن يا پسر شدن نطفه چيست ؟

قبل از توضيح روش‌هاي نام برده شده، ابتدا جادارد كه يك توضيح مختصر در مورد فرايند لقاح بدهيم تا بهتر بتوانيم مطلب را درک كنيم.
بر طبق طبيعت انساني مردان داراي اندام جنسي مردانه و زنان داراي اندام جنسي زنانه هستند، اين اندام‌ها هركدامشان كار بخصوص را انجام مي‌دهند و در حقيقت مكمل يكديگر محسوب مي‌شوند.
اندام جنسي مردانه اسپرم توليد مي‌كند و اندام جنسي زنانه تخمك، مرد اسپرم توليد شده در بيضه‌هايش را توسط مايع مني و آلت تناسلي‌اش به مهبل زن وارد مي‌كند، اين اسپرم‌هاي توليد شده بعد از انزال در مهبل زن باقي مي‌مانند و عده‌اي از آنها موفق مي‌شوند از مجراي دهانه رحم كه در داخل مهبل زن قرار دارد، عبور كنند.
رحم كه اندام توليد مثلي زن است، يك اندام گلابي شكل است كه انتهاي گلابي شكل آن رو به پايين است. اسپرم بعد از وارد شدن به رحم زن در طول آن حركت مي‌كند و بالا مي‌رود، اگر در اين هنگام تخمكي در رحم زن موجود باشد، عمل لقاح از بهم پيوستن دو گامت تكميل مي‌شود و جنين تشكيل مي‌گردد، اين جنين اگر كه در داخل رحم مادر لانه‌گزيني كند، سبب بارداري مادر و تولد نوزاد خواهد شد و اگر نتواند لانه‌گزيني كند از بدن دفع خواهد گشت.

مردان دو نوع گامت توليد مي‌كنند، يكي گامت ايكس دار (x) و ديگري گامت ايگرگ دار (y)، تفاوت اين دو گامت در كروموزوم شماره ۲۳ آنها است، زنها نيز كلا يك نوع گامت توليد مي‌كنند و آن نيز فقط كرومزوم شماره ۲۳ x شكل را دارد، اگر كه گامت ايكس دار مرد با تخمك ايكس دار زن لقاح كند، فرزند دختر خواهد شد و اگر كه گامت ايگرگ دار مرد با تخمك ايكس دار زن لقاح انجام دهد، جنين حاصله پسر خواهد شد.
پس تا اينجا مي‌بينيم كه پسر يا دختر شدن فرزند بستگي به مرد دارد نه زن و اين مرد است كه با دو نوع گامت خودش مشخص مي‌كند كه جنين پسر باشد يا دختر، در شرايط ايده آل شانس پسر يا دختر شدن جنين برابر يعني۵۰– ۵۰ است و بستگي به اين دارد كه در موقع لقاح كدام اسپرم خودش را زودتر به تخمك برساند تا آن را بارور سازد.
اما در زندگي طبيعي شرايط ايده‌آل كمتر اتفاق مي‌افتد و عوامل محيطي بسياري بر شانس لقاح هريك از اسپرم‌هاي X دار يا Yدار تاثير خواهند گذاشت.
عوامل محيطي همچون تغذيه مادر، ميزان سلامت روحي رواني او، زمان مقاربت، ميزان ph مهبل مادر در هنگام مقاربت، عوامل اجتماعي و … همه و همه مي‌توانند در پسر يا دختر دار شدن زن تأثير بگذارند.
شايان ذكر است كه بر طبق مطالعه‌اي كه نتايج آن در نشريه آكادمي ملي علوم آمريكا چاپ شده است حاكي است، زنان باردار در دوره‌هايي كه با اضطراب شديد مواجه هستند ممكن است به طور ناخواسته به نوعي درگير انتخاب جنس فرزند شوند.

معمولا به ازاي تولد هر يكصد دختر در حدود ۱۰۴ پسر متولد مي‌شوند، اما در دوره‌هاي بحراني مانند زمان قحطي، اين نسبت كاهش پيدا مي‌كند و به نظر مي‌رسد جنس مذكر بيشتر ضرر مي‌بيند.
بر طبق گزارش بي بي سي نظريه هاي علمي مي‌گويد كه به لحاظ تكاملي مزيت داشتن دختر اين است كه در دوران‌هاي سخت دخترها ژن پدر و مادر را بهتر منتقل مي‌كنند.
همچنين بنا به گزارش پايگاه اينترنتي لها آنلاين دكتر ساره جونز از دانشگاه كنت انگليس كه به تحقيقي پيرامون نقش عوامل محيطي در جنسيت فرزندان پرداخته است، اعلام داشته كه زنان ناراضي و بسيار شكايت كننده اغلب دختر مي زايند. همچنين دكتر مدحت الشامي، مشاور تغذيه و بهداشت عمومي نيز گفته است كه : در طول تاريخ، در دوره هايي زاد و ولد دختر زياد بوده است و در دوره هايي نيز زاد و ولد پسر و اين به مسايل مختلف زيست محيطي برمي گردد.
وي افزوده است كه: بدن انسان از تغييرات فيزيولوژيكي و مزاجي بيرون بسيار تأثير مي گيرد و به همين دليل تولد پسران در دوره هاي پس از جنگ و در هنگام صلح، افزايش مي يابد.
دكتر مهر اكتائي يك متخصص زنان و زايمان در ايران نيز معتقد است كه كه نژاد سياه، بچه دار شدن در سن بالاي ۳۰ سالگي، تفاوت سني زياد بين زن و مرد، آب و هواي گرم، استرس و افسردگي زنان، آلوده كننده هاي محيطي و مصرف سيگار احتمال دختر دار شدن را زياد ترميكند.
بواقع هميشه شرايط نامساعد محيطي منجر به دختر شدن فرزند مي‌شود و اين شايد فلسفه والايي داشته باشد كه به تكامل انسان مربوط مي‌شود.
دانشمندان معتقدند كه دختران به دليل اينكه نيروي توليد مثل جامعه هستند، در مواقع بحراني تعدادشان افزايش مي‌يابد زيرا در اين مواقع ممكن است ۵ دختر متولد شده ۵ فرد ديگر را بدنيا بياورند و ۲۵ فرد جديد توليد كنند، درصورتيكه شايد اگر ۵ پسر جاي آنها متولد مي‌شد امكان افزايش تعداد فرزندان در نسل‌هاي آتي بسيار پايين تر مي‌بود.
اما با اين حال در شرايط عادي به ازاي هر ۱۰۰ دختر ۱۰۴ پسر متولد مي‌شود كه اين نشان دهنده تعادل در چرخه طبيعت است.
در ادامه به شرح دقيق روشهاي تعيين جنسيت جنين قبل از لقاح خواهيم پرداخت اما لازم است كه بدانيد اين روشها كلا به دو دسته تقسيم بندي مي‌شوند، دسته اول روشهايي هستند كه با تغيير شرايط محيطي بدن مادر، امكان پسر يا دختر دار شدن او را افزايش مي‌دهند و دسته دوم روش‌هاي طبي‌اند كه توسط متخصصين در آزمايشگاه‌ها و مراكز درمان ناباروري و ژنتيك انجام مي‌گيرند، در روش‌هاي دسته اول نياز شما به مراجعه به پزشك كمتر است و خودتان مي‌توانيد دستورالعمل‌ها را اجرا كنيد اما در روش‌هاي دسته دوم بايد حتما تحت مراقبت پزشكي قرار بگیريد، اما با اين حال مزيت روش‌هاي دسته دوم همچون روش‌هاي PGD، لقاح مصنوعي IVF و نشاندار كردن ليزري اين است كه درصد ضريب اطمينان اين روش‌ها ۱۰۰٪ است اما روش‌هاي دسته اول در بهترين حالت چيزي در حدود ۸۰٪ ضريب اطمينان خواهند داشت.
ما هر دو روش را براي شما توضيح خواهيم داد و انتخاب را به خودتان واگذار مي‌كنيم !

روش تغذيه‌اي
پيروي از رژيم غذايي مخصوص براي به دست آوردن فرزند پسر يا دختر از زمان هاي قديم معمول بود، ولي از آنجا كه مكانيسم و نحوه اثر اين روش ناشناخته بود، رژيم هاي غذايي، متفاوت و گاه متناقض به كار گرفته مي شد.
در انسان اگر چه نحو عمل رژيم غذايي و استفاده از رژيم مناسب شناخته نشده ولي حدس زده مي شود كه ممكن است به علت تغيير متابوليسم تخمك و بخصوص يون‌هاي سطح خارجي آن در صورتي كه تخمك يون مناسب را داشته باشد بتواند اسپرماتوزوئيد حامل كروموزوم جنسي y يعني پسر يا x يعني دختر را به طرف خود جلب كند.
نتايجي كه از به كار بردن اين روش گزارش شده، يكنواخت نيست و بعضي از مراكز بين ۸۰ تا ۱۰۰ درصد موفقيت گزارش داده اند، اما اين نتايج، زماني مي تواند قابل قبول و قابل اعتماد باشد كه رژيم غذايي به تنهايي مورد استفاده واقع شود و ساير روش ها همزمان با اين روش به كار گرفته نشود.
روش استفاده از رژيم غذايي استاندار خاصي ندارد و تا حدود زيادي با مواد غذايي معمول در هر كشور ارتباط دارد. ولي نتايج به دست آمده از اين تحقيقات، يكنواخت بوده و هدف از آن تغيير تعادل موجود بين يون هاي منيزيم، سديم، پتاسيم و كلسيم است.
در اين روش آنچه اهميت دارد نسبت اين مواد به يكديگر و نه مقدار مطلق آنهاست.
بنابراين، رژيم غذايي بايد به نحوي انتخاب شود كه نه تنها باعث بالا رفتن ماده معدني مورد نظر نشود بلكه مقدار املاحي را كه باعث جلب اسپرماتوزوئيد جنسيت مخالف جنين مورد نظر مي شود در خون كاهش دهد.
در اين روش براي رسيدن به جنين پسر، بالا بودن نسبت سديم و پتاسيم و كم بودن كلسيم و منيزيوم، متابوليسم تخمك و به خصوص لايه خارجي آن را به نحوي تغيير مي دهد كه اسپرماتوزوئيدهاي حامل جنسيت پسر به طرف آن جذب مي شوند و به عكس براي جذب اسپرماتوزوئيد جنسيت دختر به وسيله تخمك، لازم است ميزان كلسيم و منيزيوم خون بالا برود و ميزان پتاسيم و سديم خون پايين بيايد.
در يك مطالعه دقيق كه روي ۴۷ نفر زني كه از اين رژيم براي به دست آوردن جنسيت مورد نظر استفاده كردند ۴۰ نفر توانستند فرزند پسر به دنيا آورند، رژيم فقط لازم است به مدت سه ماه و به خصوص در ماهي كه لقاح صورت مي گيرد مورد استفاده واقع شود.
اين روش فقط لازم است توسط زن اجرا شود زيرا تغييرات يونيك اوول است كه اسپرماتوزوئيد موردنظر را انتخاب مي كند.
استفاده از رژيم با به كاربردن يك دستور آشپزي صورت نمي گيرد بلكه يك نسخه پزشكي محاسبه شده مي تواند موثر باشد.
استفاده درازمدت از اين رژيم پزشكي اثر سوء بر سلامت مادر و بچه نيز به جاي نمي گذارد.
به طور مثال سديم علاوه بر نمك طعام، در غذاهاي دريايي، گوشت، تخم مرغ، شير، جگر گوساله، هويج، اسفناج وجود دارد و مقدار مصرف روزانه آن معادل ۵/۰ گرم است درصورتي كه رژيم هاي غذايي معمولا تا ۴ برابر اين مقدار را به بدن مي رسانند. منابع غذايي حاوي پتاسيم در فرآورده هايي مثل گوشت، غلات، ميوه ها و سبزي ها وجود دارد.
مقدار نياز روزانه به پتاسيم يك ميلي گرم است اما در رژيم هاي غذايي معمولا تا ۱۵ برابر اين مقدار پتاسيم وجود دارد. كلسيم كه مقدار احتياج روزانه آن در بدن ۸۰۰ ميلي گرم در روز است، در فرآورده هايي مثل شيركاكائو، ماست، بستني، شلغم، بادام و ساردين وجود دارد. منابع غذايي حاوي منيزيم نيز شامل قهوه، كاكائو، غلات، سبزي ها، مخمر آبجو، سويا، چغندر، گردو، جوانه گندم است.
در بعضي تحقيقات با اين روش تا ۸۵ درصد موفقيت گزارش شده كه براي چنين روش ساده، ارزان و بدون ضروري نتيجه بسيار خوبي است. يكي از تغييرات ديگري كه در ميزان تخمك گذاري صورت مي‌گيرد، اضافه شدن مقدار گلوكز در ترشحات مخاطي دهانه رحم در موقع تخمك گذاري است.
بالارفتن مقدار گلوكز در ترشحات دهانه رحم به جذب اسپرماتوزوئيدها كمك مي كند و از آنجا كه اسپرماتوزوئيد پسر از قدرت تحرك بيشتري برخوردار است. مناسب بودن ترشحات دهانه رحم بيشتر به نفع اسپرماتوزوئيد پسر است. از روش تصحيح رژيم گاه در مراكز انتخاب جنسيت در كشورهاي انگلستان، فرانسه، كانادا همراه با روش جدا كردن اسپرماتوزوئيدها استفاده مي شود ولي در آمريكا كمتر از اين روش استفاده مي شود.
استفاده از ميوه‌هاي شيرين محتوي گلوكز در روزهاي تخمك گذاري، محيط را براي جلب اسپرماتوزوئيد y مناسب تر مي كند. چرا كه قند خون به سرعت بالا مي رود. اين غذاها شامل؛ گلوكز، ساكاروز، شربت ذرت، عسل، آب نبات، غلات صبحانه شيرين شده، هويج، بيسكوئيت، سيب زميني پخته، كشمش، نان گندم سفيد، نوشابه هاي داراي شكر و يا پليمرهاي گلوكز است.
به طور خلاصه غذاهايي كه بيشتر براي لقاح پسر مناسب است عبارتند از كليه و غذاهاي شور، موز، خرما، هويج، سيب زميني، جگر، گوشت و تخم مرغ و غذاهايي كه براي دختر مناسب است عبارتند از؛ شير و فرآورده هاي آن، ماهي ساردين، خاويار، بادام، كاكائو و جوانه گندم و كلم، كدو و فلفل سبز.
همچنين جالب است كه بدانيد به گزارش خبرگزاري فرانسه يك بررسي كه در انگليس انجام شده است، نشان مي‌دهد رژيم غذايي كم ‌انرژي كه حداقل كالري، مواد معدني و مواد مغذي را داشته باشد، با احتمال بيشتري به تولد نوزاد دختر منجر مي‌شود.
فيونا ماتيوز از دانشگاه اكستر در انگليس و همكارانش مي‌‌خواستند كه دريابند كه آيا رژيم غذايي زن تأثيري در جنسيت فرزند او خواهد داشت يا نه. اين پژوهشگران از ۷۴۰ زن كه براي اولين بار باردار شده بودند و از جنسيت جنين خود آگاه نبودند، خواستند تا اطلاعات مشروحي در مورد عادات غذاخوردن خود پيش و از باردارشدن ارائه كنند. اين زنان بر حسب ميزان كالري دريافتي در حول و حوش زمان لقاح به سه گروه تقسيم شدند. پنجاه وشش درصد زنان گروهي كه بيشترين ميزان دريافت كالري را داشتند، نوزاد پسر داشتند، در حاليكه در گروهي كه كمترين ميزان مصرف غذا را داشتند، اين ميزان ۴۵ درصد بود.
گروهي كه بيشتر نوزاد پسر به دنيا آورده بودند، علاوه بر ميزان بيشتر كالري دريافتي، با احتمال بيشتري طيف وسيع‌تري از مواد مغذي از جمله پتاسيم، كلسيم و ويتامين‌هاي C، E و B12 دريافت كرده بودند.
نسبت نوزاد پسر همچنين براي زناني كه روزانه دست كم يك ظرف غلات صبحانه مي‌خوردند، در مقايسه با افرادي كه يك ظرف يا كمتر از آنها در هفته مي‌خوردند، به شدت بالا مي‌رفت.
به گفته اين پژوهشگران اين يافته‌هاي غيرمنتظر با تغيير تدريجي به نفع دختران در نسبت‌هاي جنسي نوزادان تطبيق دارد. پژوهش‌هاي قبلي نشان داده است كه عليرغم همه‌گيري فزاينده چاقي، ميزان ميانگين دريافت كالري در اقتصادهاي پيشرفته كاهش پيدا كرده است. شمار بزرگسالاني كه صبحانه نمي‌‌خورند نيز به ميزان قابل‌توجهي افزايش يافته است.
به گفته اين پژوهشگران يافته‌هاي آنها ممكن است توضيح‌دهنده اين امر باشد كه چرا در كشورهاي پيشرفته كه زنان جوانان به رژيم‌هاي كم كالري روي آورده‌اند، جمعيت پسران در حال كاهش است.
دكتر ماتيوز مي گويد يافته‌هاي اين بررسي به يك “مكانيسم طبيعي” براي انتخاب جنسيت اشاره مي‌كند.
رابطه ميان رژيم‌ غذايي غني و كودكان مذكر ممكن است توضيحي تكاملي داشته باشد.
در اغلب گونه‌ها شما فرزندان مذكر مي‌تواند بسيار بيشتر از فرزندان مونث باشد. اما تنها اگر شرايط مطلوب باشد- در شرايط نامطلوب اعضاي نر گونه ممكن است اصلا نتوانند جفت‌‌گيري كنند، در حاليكه ماده‌ها به طور مداوم‌تري توليدمثل مي‌كند.
اگر مادر منابع فراواني در اختيار داشته باشد، صرف منابع در توليد فرزندان مذكر معقول است، زيرا به نسبت به داشتن يك دختر، احتمال بيشتري وجود دارد كه براي او نوه‌هاي بيشتري توليد كند. اما در زمان‌هاي كمبود منابع، سرمايه‌گذاري بي‌خطرتري است.
پژوهش‌ها در مورد “لقاح آزمايشگاهي”(IVF) نشان‌دهنده آن بوده است كه ميزان‌هاي بالاتر گلوكز يا قند، رشد و نموي رويان‌هاي مذكر را تحريك مي‌كند، در حاليكه باعث مهار رشد رويان‌هاي مونث مي‌شود.
اگر كه قصد داريد از اين روش براي تعيين جنسيت فرزندتان قبل از بارداري استفاده كنيد حتما نكات زيرا به خاطر بسپاريد :
الف – حتما با يك متخصص زنان زايمان يا حداقل پزشك عمومي تماس بگیريد تا يك چكاب كامل بشويد و از نظر بيماري‌هايي مانند سرخچه، ديابت، بيماي‌هاي ارثي و ژنتيكي و … سلامتي‌تان محرض شود، زيرا در صورت داشتن اين بيماري‌ها هم ممكن است رژيم غذايي تاثير منفي بروي بدن شما بگذارد و هم ممكن است اگر نگذارد اين بيماري‌ها بروي جنين و نوزاد آينده شما تاثير منفي بگذارند، پس حتما با پزشكتان مشورت كنيد و اورا از تصميم خود براي بارداري آگاه سازيد تا او نيز اگر داروهاي مضري را مصرف مي‌كنيد قطع يا تعديل كند.
ب – از زماني كه تصميم ميگيريد صاخب فرزند شويد، عادت هاي خوب را تجربه كرده و عادت هاي بد را رها كنيد. سلامت همسر شما نيز در اين چند ماه قبل از حاملگي خيلي مهم است . چون حدود ۷۰ روز طول ميكشد تا اسپرم مرد به رشد كامل برسد.
ج – در اين دوران بيشتر مواظب سلامت خودتان باشيد و از انجام رفتارهاي پرخطر و تماس با محيط‌هايي كه احتمال بيماري شما را افزايش مي‌دهند خود داري كنيد، بر فرض مثال چنانچه در منزل گربه داريد و ميخواهيد جاي آن را تميز كنيد يا باغباني كنيد. از دستكش استفاده كنيد تا احتمال بروز بيماري توكسوپلاسموزيس كه گاهي در رشد جنين تاثير ميگذارد كاهش يابد.
د – براي گرفتن يك رژيم غذايي مناسب و مطلوب حتما با يك متخصص تغذيه تماس بگريد و قصد خود را براي بارداري با ايشان در ميان بگذاريد و بر طبق جنسي كه‌ مي‌خواهيد بدنيا آوريد با او مشورت كنيد.

آموزش تعيين جنسيت فرزند قبل از لقاح (2)

الف – روش زمان بندي مقاربت ( تعيين زمان تخمك گذاري)
براي استفاده از روش زمان بندي كافي است نگاهي به خصوصيات تخمك (X) و دو نوع اسپرم حاوي كروموزومهاي X و Y در آقايان بيندازيم.
مي دانيم كه خانمها هر ماه در اواسط سيكل خود يك يا چند تخمك كه از نظر جنسي فقط X هستند توليد مي كنند و در مقابل آقايان داراي دو نوع اسپرم X و Y هستند در واقع اين مرد است كه جنسيت سلول تخم را تعيين مي كند به شكلي كه اگر تخمك X با اسپرمX لقاح يابد سلول تخم مونث شده و اگر تخمكX با اسپرم Y لقاح يابد سلول تخم مذكر مي‌شود. تخمك يك سلول درشت است كه حدود ۰.۱ ميلي متر قطر دارد و با چشم غير مسلح هم قابل مشاهده مي باشد .حركت آن بسيار كم و سنگين است و در حدود ۷۲ ساعت مي تواند در شرايط رحم زنده بماند. آقايان داراي دو نوع اسپرم هستند اسپرمي كه حاوي كروموزوم X است و اسپرمي كه حاوي كروموزوم Y است.
اسپرمX داراي سر بيضي بوده درشت تر و سنگين تر و با حركت كمتري نسبت به اسپرم Y است و طول عمر آن بيشتر است. اسپرمYكوچكتر، فرزتر و با سرعت بيشتري مي باشد و داراي دم بلندتري است سر آن نيز گرد است ولي طول عمر آن كوتاه تر است و بسيار كم جان تر و ضعيف تر است. در واقع تفاوت اين دو نوع اسپرم است كه پايه و اساس انتخاب جنسيت را تشكيل مي دهد و تمام روشهاي انتخاب جنسيت در دنيا مبتني بر اين تفاوتها مي باشد. يك نكته مهم اين است كه اگر چه اسپرمهاي Y كم جانتر و داراي عمر كوتاه تري هستند ولي تعداد اسپرمهاي اين نوع بسيار بيشتر از اسپرمهايX است و اين جبران كننده نقطه ضعف آنهاست . و موجب يكسان شدن تعداد مواليد دختر و پسر مي شود. اسپرمهايY نسبت به محيط اسيدي بسيار حساس هستند و سريعا در اين محيطها از بين مي روند و در مقابل اسپرمهايX در اين محيطها مقاومت بيشتري دارند و به اين علت در تعيين جنسيت از شستشوهاي اسيدي يا قليايي استفاده مي شود.

طبق مطالب فوق يكي از مهمترين نكات در تعيين جنسيت، تعيين زمان تخمك گذاري مي باشد و اگر مقاربت در حوالي زمان تخمك گذاري صورت گيرد، پسر بدنيا خواهد آمد چرا كه در زمان تخمك گذاري ترشحات دهانه رحم از هميشه قليايي تر و رقيق تر است و ارتجاع پذير تر است و حركت اسپرمهايY را بسيار سهل و آسان مي كند اما اگر مقاربت ۳ تا ۴ روز بعد يا قبل از تخمك گذاري اتفاق بيافتد شانس پسر شدن بشدت كاهش مي يابد و احتمال دختر زياد مي شود.
يكي ديگر از مواردي كه در انتخاب جنسيت مي توان از آن بهره جست ارگاسم زن ( رسيدن زن به اوج نقطه لذت جنسي را گويند ) در هنگام مقاربت است. مي دانيم كه در هنگام ارگاسم زنانه ترشحات با PH قليايي از دهانه واژن ترشح مي شود كه همزمان با انقباضات عضلات واژن باعث بالا راندن اسپرمهاي پسر و كمك به حركت ان اسپرمها به سمت رحم مي شود و اين مورد به زوجهاي خواهان فرزند پسر پيشنهاد مي شود. پس بهتر است كه اگر پسر مي‌خواهيد روابط عاشقانه تري در هنگام رابطه جنسي با همسرتان داشته باشيد !
در اين روش خانمها بايد حتما با مراجعه به يك سونوگرافيست و متخصص زنان و زايمان، ابتدا روش اندازه‌گيري حرارات رحم و تعيين زمان تخمك ‌گذاري را آموزش ببينند كه با توجه به توضيحاتي كه متخصصين به مراجعه كنندگانشان مي‌دهند اين كار بسيار راحت است، سپس پس از يادگيري روش فوق اولين روز پريود خود را يادداشت كنند و بعد بايد هر روز دماي بدن خود را انداه گيري و يادداشت كند. تا روزي كه دماي بدن او ۵/۰ تا يك درجه افزايش پيدا كند. آن روز روز تخمك گذاري است. در صورتي كه لقاح تا ۴۸ ساعت قبل از تخمك گذاري انجام شود، ۸۰ درصد احتمال دارد كه فرزند دختر شود و در صورتي كه اين اتفاق درست همزمان با تخمك گذاري انجام گيرد. ۸۰ درصد احتمال پسر دار شدن بيشتر وجود دارد.
همچنين ياداوري اين نكته براي خانم‌هاي جواني كه هنوز روش اندازه گيري حرارات رحمي را ياد ندارند ضروري است كه ۵-۳ روز بعد از پاك شدن از عادت ماهيانه سونوگرافي واژينال انجام دهند ( در طول اين مدت هيچ نزديكي نداشته باشند تا رحم از هر گونه اسپرمي مبرا باشد ) تا اندازه فوليكولشان معلوم شود به اين طريق سونوگرافيست زمان نسبي آزادسازي آن را از روي اندازه‌اش به ايشان ميگويد زماني را كه دكتر به ايشان گفت يك روز بعدش را مي‌توانند در نظر بگيرند ( براي اطمينان بيشتر يك روز بعد را بگيرند چون اگر تخمك از فوليكول ازاد شده باشد تا ۴۸ ساعت زنده ميماند ) و نزديكي ( درحين نزديكي ار زوش شستشوي مهبلي نيز استفاده كنند ) انجام دهند چون سرعت y بيشتر از x است جنين حاصله پسر ميشود.
در صورتيكه اگر قبل از آزاد شدن تخمك اسپرمي در رحم بود چون عمر y ها كوتاه , عمر x ها طولاني تر است ؛ x ها تخمك را بارور و جنين دختر ميشود.
ب– روش شستشوي مهبلي
همانطور كه در قبل گفتيم ميزان PH واژن نقش بسيار تعيين كننده‌اي در پسر يا دختر دار شدن مادر بازي مي‌كند، بطوريكه اگر PH واژن قليايي باشد به دليل اينكه اسپرم Y دار خيلي سريعتر مي‌تواند در اين PH حركت كند و همينطور اين نوع اسپرم در اين محيط امكان زنده ماندش بيشتر است، پس در اين شرايط احتمال اينكه اسپرمY دار بتواند تخمك را بارور كند بسيار بالاست، همچنين در شرايطي كهPH واژن اسيدي باشد، امكان دختر دارشدن زياد تر است چون اسپرم Y دار كه عامل پسر دار شدن است در PH اسيدي خيلي سريع از بين مي‌رود و مي‌ميرد و نمي‌تواند با سرعت خودش را به تخمك برساند، براي همين اينجا مزيیت با اسپرم X دار است كه هم با شرايط اسيدي سازگار است و هم طول عمر بيشتري دارد.
معمولا در روز تخمك گذاري و حتي ۴۸ ساعت پس از تخمك گذاري، PH واژن قليايي است، براي همين است كه توصيه مي‌شود در اين موقع براي پسر دار شدن آميزش شود، اما بعد از سپري شدن اين زمان PH واژن به مرور اسيدي‌تر مي‌شود اين پوان مثبتي براي دختر دار شدن است، پس اگر مي‌خواهيد دختر دار شويد يا ۴۸ ساعت قبل يا بعد از تخمك گذاري آميزش داشته باشيد تا از اين مورد اطمينان حاصل كنيد.
متخصصين زنان زايمان براي اينكه PH واژن را بطور مصنوعي قليايي يا اسيدي كنند، توصيه ميكنند كه ضمن استفاده از روش تعيين زمان تخمك گذاري، اگر كه فرد مي‌خواهد پسر دار شود از محلول جوش شيرين رقيق شده براي شستشوي واژن پيش از نزديكي استفاده كنند تا احتمال پسر دار شدن در زمان ۴۸ ساعت پس از تخمك گذاري به بالاي ۸۰٪ برسد زيرا اين محلول PH واژن را به شدت قليايي مي‌كند، همچنين براي دختر دار شدن بايد از محلول رقيق شده سركه سفيد استفاده كرد تا PH واژن اسيدي‌تر شود.
توصيه ما به شما اين است كه قبل از تهيه اين محلولها و براي آموزش شستشوي مهبل با آنها، حتما با يك ماما يا متخصص زنان و زايمان تماس حاصل بفرماييد.
ج – روش زمان بندي ماهيانه مقاربت
از روشهاي ديگر در تعيين جنسيت استفاده مي شود با استفاده از جداولي، سن مادر را با حاملگي در نظر مي گيرند و بر اين اساس مشخص مي شود كه بارداري در هر ماه كه اتفاق بيفتد احتمال كدام فرزند بيشتر است. مثلا مادري ۳۰ ساله است اگر در ماه ارديبهشت باردار شود جنين حاصله دختر خواهد بود.
در اين روش بيشتر عوامل محيطي مانند آب و هوا، شرايط فيزيولوژيكي مادر در طول‌ ماه‌هاي مختلف سال و سن مادر را مورد ارزيابي قرار مي‌دهند.
همينطور جالب است كه بدانيد بر طبق گزارش نشريه معتبر پزشكي “The British Medical Journal” زناني كه ديرتر حامله مي‌شوند احتمال پسرزايي‌شان بيشتر است.
براي اطلاعات بيشتر از اين روش نيز بايد با يك متخصص زنان زايمان تماس بگيريد و از او مشاوره بخواهيد.
د – روش تعيين ميزان اسپرم
در زوجهايي كه ۲ يا بيش از ۲ فرزند دختر دارند و خواهان پسر مي‌باشند مرد بايد يك آزمايش شمارش اسپرمي بدهد چرا كه اگر تعداد اسپرمهاي مرد در يك سي سي كمتر از ۲۰ ميليون باشد احتمال دختر دار شدن ۸۰% و اگر زير ۵ ميليون باشد اين احتمال ۱۰۰% خواهد بود. كلا هر اتفاقي كه باعث افزايش اسپرمها شود به نفع پسر شدن است و برعكس به نفع دختر شدن.
پس آقاياني كه مشاهده مي‌كنند تعداد فرزندان دخترشان بيش از فرزندان پسرشان است و يا شايد اصلا فرزند پسري ندارند، بايد ابتدا با يك متخصص اورولوژي تماس بگيريند و اين تست را انجام بدهند، اگركه تست فوق كاهش تعداد اسپرم در مايع مني را نشان داد مي‌توانند از تجويزات پزشك معالجشان براي افزايش ميزان اسپرم استفاده كنند، همچنين اين افراد مي‌توانند از روشهاي نشانداركردن ليزري و PGD – IVF براي رفع مشكلشان استفاده نمايند.
ه – روش نشاندار كردن ليزري گامتها :
در اين روش سلولهاي جنسي مردانه (اسپرم) حاوي كروموزوم X توسط ليزر نشان‌دار شده سپس توسط دستگاهي اين سلولها از سلولهاي جنسي (اسپرم) حاوي Y بي‌نشان جدا مي‌شوند. و سپس بنا به علاقه والدين اگر كه دختر بخواهند اسپرم X دار و اگر پسر بخواهند اسپرم Y دار با تخمك لقاح داده مي‌شود كه معمولا يا از روش IVF براي لقاح استفاده مي‌كنند و يا اسپرمها را به رحم مادر تزريق مي‌كنند.
و – روش PGD – IVF :
تشخيص پيش از لانه‌گزيني یا PGD (Preimplantation Genetic Diagnosis) امر جديدي است با وجود اینکه قدمت زیادی ندارد اما با پيشرفت علوم زيستي و پزشكي به يكي از مطمئن‌ترين روشها در زمينه تشخيص اختلالات ژنتيكي قبل از تولد و همچنين تعيين جنسيت جنين تبديل شده است.
از این روش برای تشخیص بیماری های ژنتیکی و اختلالات کروموزومی جنین قبل از انتقال به رحم مادر مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین یکی از روش هایی که زوجین می توانند می توانند با اطمینان ۱۰۰٪ جنسیت فرزندشان را توسط آن تعیین و انتخاب کنند. در روش PGD بررسی های ژنتیکی بر روی سلول های جنینی به منظور انتخاب سالم ترین جنین جهت لانه گزینی و ادامه بارداری انجام می شود.
در حال حاضر اين روش در كشورهايي مانند آمريكا، انگلستان، آلمان، ايتاليا و … در مورد بيماري‌هاي خاص مورد استفاده قرار مي‌گيرد .

اما متاسفانه روش PGD يك روش بسيار سخت و گران قيمت است و در اين روش با توجه به اينكه براي انتخاب جنسيت مورد نظر بايد تعدادي از سلول‌ها را حذف كرد براي زوجيني كه داراي مشكلات ناباروي هستند به هيچ عنوان مورد استفاده قرار نمي‌گيرد زيرا انجام اين روش مستلزم حذف نيمي از تخمك و اسپرمهاي حاوي جنسيت غير دلخواه است كه شانس و احتمال باروري و بچه‌دار شدن آنها را كاهش مي‌دهد. هزينه اين عمل بسيار بالاست و خيلي از افراد توانايي پرداخت هزينه اين عمل را ندارند.
در اين روش ابتدا متخصصين با تزريق آمپول‌هاي تحريك كننده‌اي به بدن زن، او را وادار مي‌كنند كه بر خلاف سيكل طبيعي بدنش كه در طول هر دوره عادت ماهيانه فقط يك تخمك از بدن آزاد مي‌كند، هر دفعه ۱۴ تا ۱۶ تخمك آزاد كند، سپس اين تخمك‌ها بازيافت مي‌شوند و با نمونه‌گيري از مرد و تزريق اسپرم به اين تخمك‌ها عمل لقاح آزمايشگاهي انجام مي‌گردد.
سپس متخصصين جنين را در شرايطي همانند شرايط رحم مادر، به مدت چند روز ( معمولا ۷۲ ساعت ) نگاه مي‌داند تا جنين به مرحله ۸ سلولي برسد، در اين هنگام متخصص يك سلول را از جنين ۸ سلولي جدا مي‌كند و مورد آزمايش قرار مي‌دهد، اگر جنين از نظر ژنتيكي و بيماري‌هاي خاص مشكلي نداشت، اين جنين را در لوله تخمدان يا رحم جايگزيني مي‌كنند. قابل ذكر است كه در اين مرحله مي‌توان جنسيت جنين را نيز تعيين كرد و به دلخواه زوجين، جنين پسر يا دختر را در رحم مادر جايگزيني نمود.
گرچه كه مراحل گفته شده در بالا شايد ساده به نظر برسند، اما اين روش بسيار هزينه ‌بر و سخت است اما دقت بسيار بالايي دارد (درحدود ۱۰۰٪ )، همچنین اين روش خطرات بسياري نيز دارد ازجمله براي زنان زايا و سالم، چونكه بمباران هورموني تخمدان براي تغيير سيكل طبيعي، خود ممكن است منجر به اختلالات تناسلي – عصبي در زن شود.
منتها با استفاده از اين روش گران قيمت فرد مي‌تواند هم به طور ۱۰۰٪ جنسيت فرزندش را انتخاب كند و هم از سلامت ژنتيكي او اطمينان حاصل كند، همچنين بنا به تمايل زوجين مي‌توان دو قلو يا چند قلو نيز بدنيا آورد چون اگر تعداد تخمك‌ها و جنين‌هاي سالم زياد باشند، ميتوان با جايگزيني چندين جنين در رحم مادر، منتظر بدنيا آمدن چند قلوها شد.

مخالفين و موافقين تعيين جنسيت قبل از لقاح

منتقدان استفاده از اين روش‌ها براي انتخاب جنسيت قبل از لقاح ( و نه در موارد پزشكي ) معتقدند كه اين روش‌ها منجر به تبعيض جنسيتي و برهم زدن تعادل جنسيتي جامعه مي‌شود (بخصوص به ضرر دختران) و براي همين اين اعمالي همچون PGD و IVF به غيراز موارد پزشكي در كشورهايي همچون استراليا، كانادا و چين ممنوع است، اما كشورهايي همچون آمريكا و ايران اين اعمال را با در نظر گرفتن علاقه والدين انجام مي‌دهند.
استدلال موافقين از جمله دكتر ارگاردال از مركز پزشكي دانشگاه Giessn در آلمان در باره اين عمل، اين است كه افراد بسيار كمي امكان استفاده از اين عمل را ( كه نياز به مراكز تخصصي و هزينه فروان دارد ) دارا مي‌باشند و اين عده اندك هيچ تاثيري نمي‌تواند در كل جمعيت يك جامعه يا جمعيت ۶ ميلياردي جهان بگذارد.
يكي از پزشكاني كه جنسيت جنين را تعيين مي‌كند، معتقد است كه فقط به تعادل جنسيتي در خانواده‌ها و طبيعت كمك مي‌كند. او مي‌گويد : ‌” چيني‌ها پسر مي‌خواهند و كانادايي‌ها دختر واين درهر كشور متفاوت است. اما در نهايت وقتي تعداد درخواست مراجعه‌كنندگان را با هم جمع مي‌كنيم، نسبت دختر‌خواهي به پسر‌خواهي ۵۰-۵۰ است.
پزشكان امريكايي معتقدند كه با اين راه، مي‌توان از بروز مشكل دختركشي در هند و چين جلوگيري كرد.
همچنين متخصصين داخلي نيز معتقدند كه اين روش‌ها مي‌توانند در مواقعي كه خانواده‌ها دچار بحران‌هاي روحي- رواني ناشي از نداشتن فرزند از يك جنس خاص هستند، نيز مي‌تواند هم مشكلات خانواده‌ها را بر طرف كند و هم از بارداري‌هاي مكرر جلوگيري كند.
استدلال متخصصين داخلي اين است كه ممكن است كه يك خانواده پسر دوست فرزند اولشان پسر نشود، براي همين اين خانواده اقدام به بارداري‌هاي بعدي مي‌كند و اين عمل ممكن است تا ۸-۷ تولد انجام بگيرد و فرد بازهم به جنس مطلوبش نرسد، اين روشها مي‌تواند از انجام اين بارداري‌هاي تكراري جلوگيري كند، همچنين در زمانه فعلي كه ضرورت تنظيم خانواده بسيار مهم است، خيلي از خانواده‌ها تمايل دارند دو فرزند از هر دوجنس داشته باشند و روش‌هاي تعيين جنسيت قبل از لقاح مي‌تواند به روياي اين خانواده‌ها تحقق ببخشد و بر اساس علاقه‌ آنها جنس فرزند را مشخص كند.

نتيجه گيري:
در پايان جا دارد اين توضيح را بدهم كه همه چيز در حقيقت در دستان آن يگانه هستي موجود است و اگركه او اراده كند هر چيزي تحقق مي‌پذيرد و همه اين روش‌ها تنها واسطه‌هايي هستند براي رسيدن شما به علايقتان كه آنها هم اگر مشيت خداوند را نداشته باشند، بي حاصل اند.
چه آنكه خدواند حكمتي در پسر دار نشدن يا دختر دار نشدن خانواده‌اي داشته باشد كه نمي‌خواهد آن خانواده پسر دار يا دختر دار شود، شايد اگر آن خانواده پسر دار يا دختر دار شود اين پسر يا دختر مايه مفسده براي والدينش شود و يا هر احتمال ديگري كه از قدرت ذهن ما دور است، بر همين اساس اگر كه به مشيت الاهي اعتقاد داريد و جنسيت فرزند برايتان مهم نيست مي‌توانيد از هيچ كدام از اين روشها استفاده نكنيد و به دنبال تقديرتان برويد، منتها اگر دوست داريد كه خودتان رقم بزنيد كه فرزندتان از چه جنسي باشد، مي‌توانيد از روش‌هاي فوق براي انتخاب جنسيت فرزندان خود استفاده كنيد.
اما همواره قدرت لايزال آن قادر حكيم را فراموش نكنيد و با دعا و طلب خير براي فرزندانتان از او بخواهيد كه فرزنداني نيكو صفت و پاك به شما دهد تا ميراثي جاوادنه برايتان باشند، در متون مذهبي ما دعاهاي بسبياري وجود دارد كه همه بر طلب خير براي فرزندان دلالت دارند. پس چه نيك است كه ما نيز به استعانت از بزرگان ديني مان براي فرزندانمان دست به دعا ببريم.

توصيه‌هاي پاياني :
توصيه پاياني من به شما اينست كه هميشه بعد از توكل به خدا از علم روز و متخصصين امر استفاده كافي و لازم را براي حل مسائل زندگي‌تان ببريد، در اين زمينه‌هم بر طبق روشي كه انتخاب مي‌كنيد شما بايد حتما با يك مشاور تغذيه‌اي (در صورت انتخاب روش تغذيه‌اي) و يك متخصص زنان و زايمان و يا ماما و سونوگرافيست ماهر( درصورت انتخاب روشهاي شستشوي مهبلي و تعيين زمان تخمك گذاري) و يك متخصص ژنتيك و درمان ناباروري و زايمان ( در صورت انتخاب روشهاي PGD-IVF و نشاندار كردن ليزري )، حتما تماس حاصل بفرماييد تا بتوانيد با اطمينان بيشتري و بدون هراس از عوارض جانبي به اين اعمال مبارت ورزيد.

دکتر سیدعلی رحمانی
متخصص ژنتیک پزشکی
عضو هیئت علمی دانشکده پزشکی
دانشگاه علوم پزشکی تبریز

آیا این مطلب برایتان مفید بود؟

درباره ما

درباره ما

آزمایشگاه ژنتیک پزشکی دکتر رحمانی در دی ماه 1383 به عنوان اولین آزمایشگاه ژنتیک پزشکی در شمالغرب کشور با ارائه خدمات در 3 بخش سیتوژنتیک،مولکولی و سیتوژنتیک-مولکولی (FISH)  در شهر تبریز در کلینیک تخصصی شیخ الرئیس دانشگاه علوم پزشکی تبریز شروع به کار کرد.

از سال 1385 در مکان کنونی آزمایشگاه واقع در خیابان 17 شهریور جدید تبریز به فعالیت خود ادامه می دهد.

موسس و مسئول فنی آزمایشگاه دکتر سید علی رحمانی دکترای تخصصی ژنتیک پزشکی می باشد و

بخش روابط عمومی و مالی-اداری با 2 نفر مدرک مهندسی کامپیوتر و کارشناس ارشد ژنتیک 

بخش پذیرش با 3 نفر مدرک کارشناسی مهندسی کامپیوتر،IT وژنتیک

بخش سیتوژنتیک با 2 نفر مدرک دکترای ژنتیک و 6 نفر مدرک کارشناس ارشد ژنتیک

بخش مولکولی با 3 نفر مدرک کارشناس ارشد ژنتیک

بخش سیتوژنتیک- مولکولی با 1 نفر مدرک کارشناس ارشد ژنتیک

و با بیش از یک دهه سابقه درخشان و موفق در زمینه ژنتیک در حال ارائه خدمات می باشد.

بیوگرافی دکتر سید علی رحمانی

سید علی رحمانی دکترای تخصصی ژنتیک پزشکی

  • فارغ التحصیل از دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران
  • عضو رسمی هیئت علمی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز
  • عضو انجمن ژنتیک انسانی آمریکا
  • مدیرگروه و مؤسس رشته ژنتیک در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی در دانشگاه آزاد اسلامی آذربایجان شرقی- واحد اهر

 

  • دکتر رحمانی با هدف تحقق بخشیدن به اینکه:

فرزندان باید سالمتر، باهوش تر و زیباتر از والدین خود باشند. اولین آزمایشگاه خصوصی ژنتیک را در منطقه شمالغرب کشور در سال 1386 راه اندازی کردند و با ارئه خدمت در 3 بخش سیتوژنتیک، مولکولی و سیتوژنتیک مولکولی تاکنون بیش از 50 هزار نیازمند به خدمات ژنتیک پزشکی از جمله:

  • مشاوره ژنتیک
  • آزمایشات ازدواجهای فامیلی
  • آزمایشات ژنتیکی مرتبط با ناباروری، مرده زائی و سقط جنین
  • آزمایشات تشخیص پیش از تولد (PND) ناهنجاری های مادرزادی
  • آزمایشات تشخیص پیش کاشتی (PGD) نقص های جنینی قبل از انتقال جنین به رحم مادر
  • آزمایشات مربوط به علت ابتلاء معلولیت های ذهنی و جسمی به منظور پیشگیری از تکرار این بیماری ها
  • آزمایشات مربوط به سرطان های فامیلی و تشخیص نقایص ژنی قبل از ابتلا به سرطان

و … را ویزیت و خدمات تشخیصی ضروری را ارائه داده اند.

آزمایشگاه تحت تصدی ایشان با کادری مجرب(کارکنان با مدرک تحصیلی دکترای ژنتیک و کارشناسی ارشد) با سالها تجربه عملی در خدمت مراجعین محترم می باشد. امید است که بتوانیم در آینده با ارائه خدمات به موقع و با آخرین تکنولوژی و یافته های علمی، افتخارات بیشتری را نصیب این مرکز بنماییم.

درباره ما